ระนาด ฆ้องวง และกรับโบราณมีอยู่ทั่วโลก

ระนาด xylophone

  😇 ระนาดเป็นเรื่องดนตรีเก่าแก่มีมาแต่ยุคหินใหม่ สมัยแรก ๆ ที่มนุษย์รู้จักการเคาะห์หินงอกหินย้อยในถ้ำให้เกิดจังหวะเช่นเดียวกับกรับไม้ โดยชื่อเรียกเครื่องดนตรีประเภทระนาดในประเทศต่าง ๆ เรียกต่าง ๆ กันฝรั่งเรียกว่า xylophone โดยยังแยกย่อยเป็น ถ้าทำด้วยหินเรียกว่า lithophone ทำด้วยเหล็กเรียกว่า  metallophone แอฟริกาเรียกว่า marimba (ส่วนใหญ่ทำด้วยไม้) เป็นต้น ที่จัดไว้ว่าเป็นระนาดก็เพราะเป็นเครื่องดนตรีที่เรียงเป็นรางเหมือนกัน แต่มีทั้งที่เป็นหิน โลหะ ไม้ ชาม และปัจจุบันมีแก้วด้วย

   

😇 ระนาดโบราณของแอฟริกา Stone marimba/lithophone

     ขุดพบในทะเลทรายสะฮารา (ซาฮารา หรือ สาฮารา : Sahara) เก็บไว้ที่พิพิธภัณฑ์ฝรั่งเศส จากการตรวจสอบทางโบราณคดีละธรณีวิทยาพบว่ามีอายุถึงยุคหินใหม่ (8,000-2500 ปีก่อนคริสตกาล {+2019 หรือคศ.ปัจจุบัน} อาจจะเป็นระนาดที่เก่าที่สุดในโลก ถ้ายังไม่มีการค้นพบใหม่)

ภาพ มาริมบ้า(ระนาดแอฟริกา) หินโบราณหมื่นปีในทะเลทรายสะฮารา
ที่มา https://gajitz.com/worlds-oldest-rock-band-ancient-sandstone-xylophone/

the oldest ancient xylophone in the Sahara desert located on the African 

(the New Stone Age 8000-2500 BCE)

😇 ระนาดหินเวียดนาม Vietnam lithophone เรียกว่า  Dan da

     เชื่อว่าเป็นต้นแบบของระนาดหินจีน เพราะระนาดหินเก่าแก่ที่สุดขุดพบที่เวียดนาม

ภาพ ระนาดหิน lithophone โบราณในเวียดนามหรือ Dan da
ที่มา http://www.vietnam-culture.com/articles-74-11/Lithophone.aspx

😇 ระนาดหินจีน Chinese lithophone

     น่าจะได้รับต้นแบบจากเวียดนามในช่วงก่อนคริสตวรรษที่ 19 เพราะไม่มีบันทึกว่าเป็นเครื่องดนตรีสำคัญของจีน อาจจะถูกถือว่าเป็นเรื่องดนตรีท้องถิ่นของชนเผ่าในจีนที่มีมากมายร่วมถึงชาวเวียดนามในจีนด้วย อนึ่งนักวิชาการเปรียบเทียบระนาดหินแนวนอนนี้กับ Bianging (编磬) (ฆ้องหินแขวนที่คล้ายกับ Bianzhong {編鐘} ระฆัง/ฆ้องเหล็กแขวนที่เป็นเครื่องดนตรีโบราณของจีน ที่คนจีนถือว่าส่งอิทธิพลต่อฆ้องวงชวามลายู) 

ภาพ ระนาดหินจีน

ที่มา http://grandfathersfurniture.blogspot.com/2009/09/chinese-xylophone-sold.html

😇 ระนาดทองคำจีน Chinese metallophone

    

ภาพระนาดทองคำบนหลังมังกรจีน (metallophone)

ที่มา http://www.china.org.cn/culture/2008-10/13/content_16604608.htm

     😇 ระนาดแอฟริกา African marimba

        เชื่อว่าน่าจะเป็นระนาดที่เก่าแก่และโบราณที่สุด มีทั้งแบบนั่ง และแบบยืนที่พัฒนารูปทรงให้ทันสมัยขึ้นมีการเอาโครงสร้างเหล็กมาเสริม แต่ส่วนใหญ่สร้างด้วยไม้ หรือมีไม้เป็นแผ่นตีให้เกิดเสียง ฯ ปัจจุบันเป็นที่นิยมเล่นและแพร่หลายทั่วโลก

1 African marimba ไม้แบบเก่า

ภาพ มาริมบ้าไม้แบบนั่งพื้น
ที่มา https://www.khmertimeskh.com/news/29809/guinea---s-world-famous-dance-troupe-fades-into-uncertain-future/

2 African marimba ไม้ สมัยนิยม

ภาพ มาริมบ้าไม้แบบยืนมีฐานทำด้วยโลหะมีล้อเลื่อนได้
ที่มา https://www.revolvy.com/page/Marimba

  😇 ระนาดอินเดีย Indian xylophone อินเดียเรียกว่า Kasht tarang 

       เป็นเครื่องดนตรีประเภททำด้วยไม้ และ folk song ไม่แพร่หลายเท่าเครื่องดนตรีประเทศ Classical songs แต่ก็ปรากฏมีบ้าง ยังไม่แน่ชัดว่าจะได้รับอิทธิพลจากชนชาติไตทางภาคอีสานของอินเดีย หรือแอฟริกาแต่เสียงคล้ายกับ marimba มากกว่า

ภาพ กาษฏ ตารังค์ ระนาดอินเดีย
ที่มา https://chandrakantha.com/articles/indian_music/kasht_tarang.html

  😇 ระนาดชามอินเดียหรือชล ตารังค์ Jal Tarang ก็ถือว่าเป็น Indian xylophone อินเดียชนิดหนึ่ง จีนน่าจะไม่มีระนาดชาม เพราะผู้ดีชาวจีนถือว่าการเคาะชามเป็นพวกขอทานยากจน เหมือนเป็นขึดอย่างหนึ่งที่คนจีนจะสอนลูกหลานไว้  แต่ก็ไม่แน่เพราะจีนนั้นกว้างใหญ่ และอาจจะรับเอาการเคาะเครื่องครัวเป็นดนตรีจากฝรั่ง และเกาหลีในสมัยใหม่มาก็ได้ ส่วนของอินเดียการเคาะชามเป็นดนตรีเป็นของโบราณเก่าแก่ดังเดิมของอินเดียใต้ที่ชอบเอาหม้อ ชาม ธนู ฯ และของใช้ในชีวิตประจำวันมาทำเป็นเครื่องดนตรีท้องถิ่นของตนเอง

ภาพชล ตารังค์

ที่มา https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/a-master-of-jaltarang/article7160817.ece

 😇 ระนาดอินโดนีเซีย Indonesian  xylophone 
      ทำด้วยไม้อินโดเรียกว่า gambang  แพร่หลายไปถึงภาคใต้ของประเทศฟิลิปปินส์ Philippines

ภาพ Gambang

ที่มา http://cultureart-indonesia.blogspot.com/2013/10/gambang.html

   😇  ทำด้วยเหล็กมีสี่ชนิดที่สำคัญเรียกว่า Saron  Gangsa  Gendèr  และ Slenthem  นิยมแพร่หลายในบาหลีและชวา ฝรั่งถือว่าเป็น metallophone (ซึ่งเชื่อว่าเป็นต้นแบบของ Piano) ฟิลิปปินส์เรียกว่า  kulintang

ภาพ Saron

ที่มา http://collections.nmmusd.org/Gamelan/9910/SaronPanerus9910.html

Saron ระนาดเหล็กขนาดเล็ก

ภาพ กางสาของชวา บาหลี

ที่มา https://omeka1.grinnell.edu/MusicalInstruments/items/show/577

ภาพ กางสาของฟิลิปปินส์
ที่มา http://ffemagazine.com/musical-instruments-philippines/

Gangsa ระนาดเหล็กขนาดใหญ่

ภาพ Gendèr

ที่มา http://rhythmdiscoverycenter.org/onlinecollection/javanese-gender/

Gendèr ระนาดเหล็กต่อท่อขยายเสียงด้านล่างแบบระนาดแอฟริกา

ภาพ Slenthem
ที่มา http://indotradition.blogspot.com/2013/05/slenthem-indonesian-traditional-music.html

Slenthem คล้าย Gendèr แต่ขนาดเล็กเสียงทุ้มกว่า

Philippians Gangsa จุดเชื่อมต่อระหว่างฆ้องวง ฆ้อง และระนาด

😇😇😇😇😇😇😇😇😇😇😇😇😇

ฆ้องวง Metallophone

    😇 Metallophone คือเรื่องดนตรีที่เรียงตีแบบ xylophone แต่ทำด้วยโลหะดังนั้น ฆ้องและฆ้องวงจึงจัดอยู่ในประเภทนี้ด้วย

    😇 Bianging (编磬) ฆ้องแขวนที่คล้ายกับ Bianzhong {編鐘} ระฆัง/ฆ้องเหล็กแขวนที่เป็นเครื่องดนตรีโบราณของจีน ที่คนจีนถือว่าส่งอิทธิพลต่อฆ้องวงชวามลายู ทำด้วยหินเป็น lithophone ส่วนใหญ่ แต่มีบ้างที่ทำด้วยโลหะเป็น  Metallophone

ภาพ Bianging (编磬)
ที่มา http://en.hubei.gov.cn/news/newslist/201712/t20171221_1236845_2.shtml

   😇  Bianzhong {編鐘} ระฆัง/ฆ้องเหล็กแขวนที่เป็นเครื่องดนตรีโบราณของจีน ที่คนจีนถือว่าส่งอิทธิพลต่อฆ้องวงชวามลายู เป็น Metallophone เพราะทำด้วยโลหะ

ภาพ Bianzhong {編鐘}
ที่มา http://p.onegreen.net/Article/HTML/170361.html

การบรรเลงผสมระหว่าง Bianzhong {編鐘} ระฆัง/ฆ้องเหล็กแขวน กับBianging (编磬) ฆ้องหินแขน

    😇 Java and Bali Metallophone เรียกว่า Gamelan/bonang เป็นฆ้องวงเรียงซ้อนไว้ด้านหน้าเป็นรูปแบบฆ้องวงของชวามลายู

ภาพ Gamelan/bonang
ที่มา https://www.britannica.com/art/bonang

  😇  Talempong / Caklempong ฆ้องวงของอินโดนีเซียและหมู่เกาะสุมาตรา

ภาพ Talempong / Caklempong
ที่มา http://nusantara-cultures.blogspot.com/2011/06/talempong.html

 😇 Mon and Myanmar Metallophone มีสองชนิดที่สำคัญคือ
   
      1 จีวาย Ci Wain /Kyiwaing (gong circle)
   

ภาพ จีวาย
ที่มา https://myanmargamelan.wordpress.com/instruments/

      2 หมองซาย Maun Sain/MuangZaing/Gong Rak (gong set)

ภาพหมองซาย
ที่มา https://myanmargamelan.wordpress.com/instruments/

Myanmar Instrument (เครื่องดนตรีพม่า ต่าง ๆ)

😇😇😇😇😇😇😇😇😇😇😇😇😇

กรับ Claves/rhythm sticks

   😇 Paiban (拍板) Chinese claves Instrument (กรับจีน)

ภาพ Paiban (拍板)

ที่มา http://ancient-chinese-instrument.blogspot.com/2012/04/ancient-chinese-instrument.html

    😇 Kartal Indian instrument (กรับแขกอินเดีย)

ภาพ Kartal แบบที่ 1

ที่มา https://www.bonedrymusic.com/Khartals-large-p/134-1-l.htm

ภาพ Kartal แบบที่ 2

ที่มา https://chandrakantha.com/articles/indian_music/kartal.html

   😇  Nattuvangam Tattu Kazhi/Kali

        Wooden Tattu (plate) kazhi (stick) (ไม้เคาะจังหวะเรียนภารตนาฏยัมของอินเดียใต้) ตามชื่อ มีลักษณ์คล้ายไม้เคาะจังหวะของแอฟริกา แต่อินเดียพัฒนาเทคนิคไปไกลและซับซ้อนกว่า มีทั้งแบบใช้ไม้คู่หนึ่ง (2 Kazhi) เคาะกันเอง หรือใช้วิธีตีไม้ (Kazhi) กับแท่นไม้ (Tattu) ส่วนใหญ่จะใช้ในการฝึกสอนนักเรียน ส่วนเวลาแสดงจริงผู้สอนและกำกับการแสดงจะเปลี่ยนไปใช้ ฉิ่งหางยาวหรือตะลัม/ฉะลัมที่เรียกว่า Nattuvangam Talam แทน

ภาพ Nattuvangam Tattu Kazhi และ Nattuvangam Talam
ที่มา http://amrapalimagazine.com/all-about-nattuvangam/#.XHq928AzbIU

Nattuvangam Tattu Kazhi/Kali

Nattuvangam Talam

   😇 Claves African instrument (กรับแอฟริกา)

มีลักษณ์คล้ายไม้เคาะจังหวะของอินเดีย (แต่อินเดียพัฒนาไปไกลและซับซ้อนกว่า) น่าจะเป็นการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมกันเพราะสมัยโบราณอินเดียค้าขายกับกรีกโรมัน และอียิปต์เช่น ความงามของบัวหลวงเข้าไปสู่วัฒนธรรมอียิปต์ (อียิปต์โบราณรู้จักแต่บัวสาย) และผ้าฝ้ายสีขาวเนื้อดีของอินเดียเข้าสู่กรีกและโรมัน มีชุมชนกรีกในนาคปัตตินัมอินเดียใต้ และเชื่อสายยีนชาวแอฟริกาถูกฝรั่งพิสูจน์แล้วว่ามีในคนพื้นเมืองของในรัฐทมิฬนาฑู พวกวงศ์เทวัน (ด้วยวิธีทางวิทยาศาสตร์) และมีชาวแอฟริกาเชื่อสายอินเดียจำนวนมาก กรับแอฟริกานิยมเล่นในวงดนตรีพื้นบ้านของแอฟริกา และในวงดนตรีประเทศบราซิลก็นิยมการเล่นกรับคล้ายกันด้วย

ภาพ Claves 

ที่มา https://www.britannica.com/art/claves

   

   😈 ระนาดแก้วของฝรั่ง Glass xylophone แม้ว่าจะเป็นของที่คิดขึ้นใหม่แต่ก็การผสมผสานทางวัฒนธรรมจีนและชวามลายูอย่างสวยงาม น่าชื่นชมต้นกำเนิดสำคัญแต่การสืบทอดและสร้างสรรค์กลับสำคัญกว่าในปัจจุบัน

ภาพ ระนาดแก้วของ นิโคลา เมนวิลเล (Glass musical instruments by Nicola Mainville)
ที่มา https://www.weekendnotes.com/festival-of-glass/63504/

ภาพ ระนาดแก้วต่างภายใต้การออกแบบของ นิโคลา เมนวิลเล ( Nicola Mainville)
ที่มา http://www.nicolamainville.com/en/gallery/

      ซึ่งมีนำต้นทุนทางวัฒนธรรมของระนาดโบราณชนิดต่าง ๆ ทั่วโลกมาสร้างเป็นงานออกแบบเป็นระนาดที่วิจิตรสวยงามและเพิ่มมูลค่าด้วยแก้ว และเล่นได้จริง (แต่น่าจะไม่ทนเเท่าระนาดหิน ระนาดไม้ แตกก็ต้องซื้อใหม่....ขายได้อีก)